NETES MÜHENDİSLİK
Profesyonel Üye
Multimetreler; yeni milenyumun şerit metreleri olarak tanımlanmaktadır. Peki dijital multimetre (DMM) tam olarak nedir ve DMM ile neler yapabilirsiniz? Nasıl güvenli ölçümler yapabilirsiniz? Hangi özelliklere ihtiyaç duyarsınız? Ölçüm cihazınızdan en iyi şekilde yararlanmanın en kolay yolu nedir? Çalıştığınız ortam için en uygun ölçüm cihazı hangisidir? Bu ve diğer sorular bu uygulama notunda açıklanmıştır.Teknoloji, dünyamızı hızlı bir şekilde değiştirmektedir. Elektrik ve elektronik devre şemaları her alana yayılmakta ve giderek küçülerek daha karmaşık bir hal almaktadır. İletişim sektörü cep telefonları ve çağrı cihazlarıyla dolmakta ve internet bağlantıları elektronik teknisyenleri üzerinde daha fazla baskıya neden olmaktadır. Bu karmaşık ekipmanların servis, onarım ve kurulum işlemleri için doğru bilgiler sunan tanı araçları gerekmektedir.
DMM'nin ne olduğunu açıklayarak başlayalım: DMM, basitçe elektrik ölçümleri yapmaya yarayan elektronik bir şerit metredir. Çok sayıda farklı özelliği bulunabilir ancak temel olarak DMM volt, ohm ve amper ölçümleri yapar.
Fluke DMM'ler bu uygulama notundaki örnekler için kullanılmaktadır. Diğer DMM'ler farklı çalışabilir ya da gösterilenlerden farklı özelliklere sahip olabilir. Ancak bu uygulama notunda çoğu DMM'ye ilişkin yaygın kullanımlar ve kullanım için ipuçları açıklanmaktadır.
DMM Seçimi
İşe uygun DMM seçimi sırasında teknik verilerin yanı sıra; özelliklere, işlevlere, ayrıca ölçüm cihazının tasarımının ve üretimde gösterilen özenin kattığı toplam değere bakmak gerekir.
Dayanıklılık, özellikle de zorlu koşullar altında bugün hiç olmadığı kadar önemlidir. Bir diğer önemli etmen de güvenliktir. Yeterli bileşen boşluğu, çift yalıtım ve giriş koruması, yaralanmaları önlemeye ve yanlış kullanım halinde ölçüm cihazının zarar görmesini engellemeye yardımcı olur.
En son ve en kapsamlı güvenlik standartlarına uygun olarak geliştirilmiş bir DMM seçin.Verimlilik de çok önemlidir. Günümüzde servis işlemi yapılan ekipmanlar hiç olmadığı kadar karmaşıktır. Doğru DMM işinizi daha hızlı, daha güvenli ve daha kolay hale getirir.
Bazı Temel Bilgiler
Çözünürlük, Basamaklar Ve Sayımlar
Çözünürlük bir ölçüm cihazının yapabileceği ölçümün hassasiyetini ifade eder. Bir ölçüm cihazının çözünürlüğünü bilerek, ölçülen sinyaldeki küçük bir değişikliği bile görüp göremeyeceğinizi saptayabilirsiniz. Örneğin DMM'nin çözünürlüğü 4 V aralığında 1 mV ise 1 V değeri okunduğunda 1 mV (1/1000 volt) değişiklik görülmesi muhtemeldir.
Milimetre ölçümü yapacaksanız bir santimetrelik aralıkları olan bir cetvel kullanmazsınız. Normal sıcaklığınız 98,6°F ise tam derece ölçümü yapan bir termometre pek kullanışlı olmaz. Derecenin onda biri çözünürlüğe sahip bir termometreye ihtiyaç duyarsınız.
Basamaklar ve sayımlar terimleri, ölçüm cihazının çözünürlüğünü açıklamak için kullanılır. DMM'ler, gösterdikleri sayım veya basamak adedine göre gruplandırılır. 3 1⁄2 basamaklı bir ölçüm cihazı, 0 - 9 arasında değişen üç tam basamağı ve yalnızca 1 gösteren ya da boş bırakılan bir "yarım" basamağı görüntüleyebilir. 3 1⁄2 basamaklı bir ölçüm cihazı, 1999 sayıma kadar çözünürlüğü görüntüleyecektir. 4 1⁄2 basamaklı bir ölçüm cihazı, 19.999 sayıma kadar çözünürlüğü görüntüleyebilir.
Ölçüm cihazının basamaklar yerine çözünürlük sayımları ile tanımlanması daha doğrudur. Günümüzün 3 1⁄2 basamaklı ölçüm cihazları 3200, 4000 veya 6000 sayıma kadar gelişmiş çözünürlüğe sahip olabilir.
Belirli ölçümler için 3200 sayımlı ölçüm cihazları daha iyi çözünürlük sunar. Örneğin, 1999 sayımlı bir ölçüm cihazı 200 volt veya daha fazlasını ölçerken bir voltun onda birine kadar ölçüm yapamayacaktır. Ancak 3200 sayımlı bir ölçüm cihazı 320 volta kadar bir voltun onda birini görüntüleyecektir. Bu, 320 voltu geçene kadar, daha pahalı olan 20.000 sayımlı bir ölçüm cihazıyla aynı çözünürlüğü sunar.
Doğruluk
Doğruluk belirli kullanım koşullarında meydana gelen, kabul edilebilir en büyük hatadır. Başka bir deyişle, ölçülen bir sinyalin DMM'de gözüken değerinin gerçek değere ne kadar yakın olduğunun göstergesidir. DMM'nin doğruluğu genelde okuma yüzdesi olarak ifade edilir. Yüzde bir okuma doğruluğu 100 volt okuma için gerçek gerilim değerinin 99 volt ve 101 volt arasında bir yerde olabileceğini ifade eder.
Teknik özellikler temel doğruluk özelliklerine bir dizi basamak eklenmiş olarak verilebilir. Bu, ekranın en sağındaki basamağın kaç sayım fark edebileceğini gösterir. Az önceki doğruluk örneği ± (%1 + 2) olarak ifade edilebilir. Dolayısıyla, 100 voltluk bir gösterge değeri için gerçek gerilim 98,8 volt ile 101,2 volt arasında olacaktır.
Analog ölçüm cihazı teknik özellikleri, gösterilen değere göre değil tam ölçekteki hataya göre belirlenir. Bir analog ölçüm cihazı için tipik doğruluk, tam ölçeğin ± %2'si veya ± % 3'üdür. Tam ölçeğin onda birinde bu, okunan değerin yüzde 20'si veya yüzde 30'udur. Bir DMM için tipik temel doğruluk, okunan değerin ± (%0,7 + 1'i) ve ± (%0,1 + 1'i) veya daha iyisidir.
Ohm Yasası
Herhangi bir elektrik devresindeki gerilim, akım ve direnç, gerilimin akım çarpı direnç olduğun
u söyleyen Ohm yasasına göre hesaplanabilir (bkz. sağda şekil 1). Formüldeki herhangi iki değer biliniyorsa üçüncü değer bulunabilir. DMM doğrudan ohm, amp veya volt ölçümü yapmak ve göstermek için Ohm yasasını kullanır. Aşağıdaki sayfalarda ihtiyaç duyduğunuz yanıtlara ulaşmak için DMM kullanmanın ne kadar kolay olduğunu göreceksiniz.Dijital ve Analog Göstergeler
Yüksek doğruluk ve çözünürlük amacıyla dijital gösterge her bir ölçüm için üç ya da daha fazla basamak göstererek mükemmel ölçüm yapar.
Analog iğneli gösterge daha az doğrudur ve çözünürlüğü daha düşüktür; çünkü çizgiler arasındaki değerleri tahmin etmeniz gerekir.Tıpkı bir analog iğneli göstergede olduğu gibi değişiklikler ve eğilimler bir çubuk grafikte gösterilir ancak bu, daha sağlam ve hasara karşı daha dayanıklıdır.
DC ve AC Gerilim
Gerilimin Ölçülmesi
DMM'nin temel görevlerinden biri de gerilim ölçümüdür. Tipik bir dc gerilim kaynağı, aracınızda kullandığınız türden bir aküdür. AC gerilimi genellikle bir jeneratör tarafından üretilir. Evlerinizdeki duvar prizleri yaygın ac gerilim kaynaklarıdır. Bazı cihazlar ac'yi dc'ye dönüştürür. Örneğin TV, stereo, VCR ve bilgisayar gibi ac duvar prizine taktığınız elektronik ekipmanlar, ac gerilimi dc gerilime dönüştürmek için redresör adı verilen cihazları kullanmaktadır. Bu dc gerilimi, bu cihazlardaki elektronik devrelere güç sağlamaktadır. Bir devredeki sorunu giderirken genelde yapılan ilk iş yeterli besleme gerilimi olduğunu test etmektir. Gerilim yoksa veya çok yüksekse ya da çok düşükse daha fazla inceleme yapmadan önce gerilim sorunu düzeltilmelidir.
Ac gerilimlerle bağlantılı dalga formları sinüzodial (sinüs dalgaları) ya da sinüzodial olmayan (testere, kare, dalgalı vb.) dalga formlarıdır. Gerçek-rms DMM'ler bu gerilim dalga formlarının "rms" (ortalama karekök) değerini görüntülemektedir. Rms değeri, ac geriliminin efektif veya eşdeğer dc değeridir.
Çoğu DMM "ortalama yanıtlamalıdır"; ac gerilim sinyali saf sinüs dalgası ise doğru rms değerlerini verir. Ortalama yanıtlamalı ölçüm cihazları sinüzodial olmayan sinyalleri doğru bir şekilde ölçemezler. Sinüzodial olmayan sinyaller, DMM'nin belirtilen crest faktörüne kadar DMM'nin atanan "gerçek-rms" değeri kullanılarak doğru bir şekilde ölçülür. Crest faktörü sinyalin tepe değerinin rms değerine oranıdır. Bir saf sinüs dalgası için bu değer 1414'tür ancak örneğin bir redresör akım darbesi için genellikle çok daha yüksektir. Dolayısıyla, ortalama yanıtlamalı bir ölçüm cihazı genellikle gerçek rms değerinden çok daha düşük bir değer verecektir.
DMM'nin ac gerilimini ölçme özelliği sinyalin frekansı nedeniyle kısıtlanabilir. Çoğu DMM 50 Hz ila 500 Hz frekansları arasındaki ac gerilimlerini doğru bir şekilde ölçebilir ancak DMM'nin ac ölçüm bant genişliği yüzlerce kilohertz olabilir. Bu tür bir ölçüm cihazı daha karmaşık bir ac sinyali "gördüğünden" daha yüksek bir değer verebilir. Ac gerilimi ve ac akımı için DMM doğruluğu teknik özelliklerinde aralığın doğruluğu ile birlikte frekans aralığı belirtilmelidir.
Gerilim Ölçümleri Nasıl Yapılır?
1.İstenen şekilde V~ (ac) veya V (dc) seçimi yapın.
2.Siyah test probunu COM giriş jakına takın. Kırmızı test probunu V giriş jakına takın.
3.DMM'de yalnızca manuel aralık varsa girişe aşırı yükleme yapmamak için en yüksek aralığı seçin.
4.Probun uçlarını yük veya güç kaynağının karşısındaki devreye dokundurun (devreye paralel olacak şekilde).
5.Değere bakın ve ölçüm birimini not edin.
Not: Doğru polaritede (±) dc okumaları için kırmızı probu devrenin pozitif tarafına ve siyah probu negatif tarafına ya da devre topraklamasına dokundurun. Bağlantıları ters yaparsanız otomatik polariteli DMM'de negatif polariteyi belirten bir eksi işareti görüntülenir. Analog ölçüm cihazı ile ölçüm cihazına hasar verme riski vardır.
Devamı blog sayfamızda : https://www.netes.com.tr/blog/dmm-l...e-ozelliklerinin-ve-islevlerinin-aciklamalari
Ekler
-
foto1sol_K.jpg
Son güncelleme: