bkucukarslan
Üye
Hepimizin bildiği üzere, sağlıklı bir tedarik zinciri süreci talep planlama ile başlar. Peki talep planlama yapmadan üretime başlarsanız ne olur? Ya fazla üretirsiniz elinizde kalır (ki bu aynı zamanda stok maliyeti getirir, SKT’si geçebilecek bir ürünse atık-imha maliyeti getirir) ya da eksik üretirsiniz müşteri memnuniyetini sağlayamazsınız. Rekabetçi küresel ortamda optimum miktarlarda üretim, sizi kendi çemberiniz içinde arşa çıkarabilir. Bu, aynı zamanda verimliliğin de kardeşidir.
Sizlere, bir fabrikanın bir ürününün, geçmiş yıllara göre talep tahmin hesaplamalarından bahsedeceğim. COVID19 dönemi, spesifik bir dönem olduğu için hesaplamalarımıza katmıyorum. Bu ve bunun gibi dönemleri ayrıca yorumlayacağım. Aşağıda verilen rakamların hepsi aynı oranda değiştirilmiştir. (x0,1 veya x1000 veya x0,0001).
Fabrikanın geçmiş yıllardaki kg bazında aylara göre satış miktarları aşağıdaki gibidir.
Aslında çok yoruma gerek yok. Zaman zaman küçük dalgalanmalar olsa da her yıl aynı düzeylerde satış miktarları gerçekleşmiş. Normalde bu analizleri 10 yıllık yapmak daha doğru sonuçlar verir. Ancak elimizde 6 yılın verisi var. Hatta sona yaklaştıkça, ilk baştaki değerleri dikkate almadan yapılan hesaplamalar nokta atışı yapabilir. Maksimum ve minimum değer aralığı bularak, 2019 yılı rakamları hangi aralıkta olabilir, basitçe onu da görelim.
Genelde talep planlamada bu yöntem pek kullanılmaz, çok basit bir yöntem olduğu için güvenilirliği düşüktür. Yöntemler aşağıdaki gibidir.
Naif Tahmin
Kümülatif Tahmin ve Hata Değerleri Sonucu Max-Min Düzeltmeleri
Hareketli Ortalama ile Tahmin ve Hata Değerleri Sonucu Max-Min Düzeltmeleri
Not: En güncel olması için her bir ay hesaplamasında son 3 yıl dikkate alındı.
Üstel Yumuşatma ile Tahmin ve Hata Değerleri Sonucu Max-Min Düzeltmeleri
Şimdi tüm tahmin yöntemlerini ve hata sonuçlarını bulduğumuza göre, 2019 rakamlarını size gösterebilirim. Tüm sonuçlarımızla karşılaştırıp, hangi yöntemin doğruya daha yakın olduğunu bulabiliriz.
Bu sefer daha iyi bir başarıya ulaştık. Rakamlar çok yakın. Sağlamasını yaparsak; 2019’da satılan toplam miktar 3132 Kg, standart sapma ile hesaplanan maksimum forecast 3450 Kg. Yani yaklaşık 300 Kg fazla üretmeyi göze alarak hareket edersek başardık diyebiliriz.
Bu demek değildir ki bu hesaplamalar, formüller hiçbir işe yaramaz, kullanılması doğru değildir. Size verdiğim bu rakamlar herhangi bir şirketin gerçek satış rakamlarıdır ve analizlerimiz, yorumlarımız bu örnek için geçerlidir. Belki de sizin sektörünüzde/fabrikanızda kümülatif tahmin ve MAPE ile harikalar yaratacaksınız.
Tabi hesaplamalarla söyleyemediğimiz çok şey var. Talep planlamacılar sadece bu rakamlar ve formüllerle uğraşarak tahmin yapmazlar. Hayat sadece matematikten ibaret değildir. Yaşam dinamiklerini matematiğe uyarlayamazsınız. Yorumlar katarak daha doğru tahminler elde edebilirsiniz. Mesela, ilk 5 ay maksimum limitte üretim yaparsak ve satış rakamları sonucuna bakarsak elimizde yaklaşık 150 Kg ürün kalıyor. Sonraki 1-2 ay minimum limitte üretim yapılabilir.
Ve tabiki doğal afetler... Bu tabloyu aşırı derecede etkiler. COVID19 süreci içinde çok değerli ve önemli bir ürün üretmiyorsanız rakamlarınız aşağı iner. Eski normale dönene kadar bu hesaplamaları yapamazsınız. Yapsanız da yanlış olma ihtimali çok yüksektir. Böyle durumlar için, Eylül-Ekim aylarında bir sonraki yılın tahminlerini müşterinizle birlikte belirlemek, yeni yıl içinde belli aralıklarla rakamları teyit etmek en doğru hareket olacaktır. Tabiki tüm bunları her sektör ve her firma yapabilir diyemeyiz. Ama bu planlamanın optimum düzeyde olduğunu, maksimum verim sağladığını söyleyebiliriz.
Teşekkürler, saygılar.
Sizlere, bir fabrikanın bir ürününün, geçmiş yıllara göre talep tahmin hesaplamalarından bahsedeceğim. COVID19 dönemi, spesifik bir dönem olduğu için hesaplamalarımıza katmıyorum. Bu ve bunun gibi dönemleri ayrıca yorumlayacağım. Aşağıda verilen rakamların hepsi aynı oranda değiştirilmiştir. (x0,1 veya x1000 veya x0,0001).
Fabrikanın geçmiş yıllardaki kg bazında aylara göre satış miktarları aşağıdaki gibidir.
Aslında çok yoruma gerek yok. Zaman zaman küçük dalgalanmalar olsa da her yıl aynı düzeylerde satış miktarları gerçekleşmiş. Normalde bu analizleri 10 yıllık yapmak daha doğru sonuçlar verir. Ancak elimizde 6 yılın verisi var. Hatta sona yaklaştıkça, ilk baştaki değerleri dikkate almadan yapılan hesaplamalar nokta atışı yapabilir. Maksimum ve minimum değer aralığı bularak, 2019 yılı rakamları hangi aralıkta olabilir, basitçe onu da görelim.
Genelde talep planlamada bu yöntem pek kullanılmaz, çok basit bir yöntem olduğu için güvenilirliği düşüktür. Yöntemler aşağıdaki gibidir.
- Naif Tahmin:
- Kümülatif Ortalama:
- Hareketli Ortalama:
- Üstel Yumuşatma:
- Ortalama Hata (ME):
- Ortalama Mutlak Yüzde Hatası (MAPE):
- Ortalama Kare Hatası (MSE):
Naif Tahmin
Kümülatif Tahmin ve Hata Değerleri Sonucu Max-Min Düzeltmeleri
Hareketli Ortalama ile Tahmin ve Hata Değerleri Sonucu Max-Min Düzeltmeleri
Not: En güncel olması için her bir ay hesaplamasında son 3 yıl dikkate alındı.
Üstel Yumuşatma ile Tahmin ve Hata Değerleri Sonucu Max-Min Düzeltmeleri
Şimdi tüm tahmin yöntemlerini ve hata sonuçlarını bulduğumuza göre, 2019 rakamlarını size gösterebilirim. Tüm sonuçlarımızla karşılaştırıp, hangi yöntemin doğruya daha yakın olduğunu bulabiliriz.
- Naif tahmin zaten 2018 satış rakamlarının aynı şekliyle yazılması anlamına geliyor. Burada hata hesaplaması yapmaya gerek yok.
- Kümülatif tahmin tablosuna baktığımızda, 2019 rakamlarımız zamanla MAPE ve MSE min-max limitleri arasında görülür. Daha çok MSE başarılı gibi görünse de, limit dışında kalan 2019 rakamlarının sayısı da az değildir.
- Hareketli ortalama ile tahmin yöntemi, kümülatife göre çok daha başarılı. Buradaki MSE limitleri bizim 2019 rakamlarımıza çok daha fazla uymaktadır. Daha da iyisini bulmak için devam edelim.
- Üstel yumuşatma ile tahmin hesaplama tabiki yukarıdakilerden daha iyi. Buradaki MSE limitleri 2019 rakamlarımızın hepsini içine alıyor ancak limitler birbirinden çok uzak.
Bu sefer daha iyi bir başarıya ulaştık. Rakamlar çok yakın. Sağlamasını yaparsak; 2019’da satılan toplam miktar 3132 Kg, standart sapma ile hesaplanan maksimum forecast 3450 Kg. Yani yaklaşık 300 Kg fazla üretmeyi göze alarak hareket edersek başardık diyebiliriz.
Bu demek değildir ki bu hesaplamalar, formüller hiçbir işe yaramaz, kullanılması doğru değildir. Size verdiğim bu rakamlar herhangi bir şirketin gerçek satış rakamlarıdır ve analizlerimiz, yorumlarımız bu örnek için geçerlidir. Belki de sizin sektörünüzde/fabrikanızda kümülatif tahmin ve MAPE ile harikalar yaratacaksınız.
Tabi hesaplamalarla söyleyemediğimiz çok şey var. Talep planlamacılar sadece bu rakamlar ve formüllerle uğraşarak tahmin yapmazlar. Hayat sadece matematikten ibaret değildir. Yaşam dinamiklerini matematiğe uyarlayamazsınız. Yorumlar katarak daha doğru tahminler elde edebilirsiniz. Mesela, ilk 5 ay maksimum limitte üretim yaparsak ve satış rakamları sonucuna bakarsak elimizde yaklaşık 150 Kg ürün kalıyor. Sonraki 1-2 ay minimum limitte üretim yapılabilir.
Ve tabiki doğal afetler... Bu tabloyu aşırı derecede etkiler. COVID19 süreci içinde çok değerli ve önemli bir ürün üretmiyorsanız rakamlarınız aşağı iner. Eski normale dönene kadar bu hesaplamaları yapamazsınız. Yapsanız da yanlış olma ihtimali çok yüksektir. Böyle durumlar için, Eylül-Ekim aylarında bir sonraki yılın tahminlerini müşterinizle birlikte belirlemek, yeni yıl içinde belli aralıklarla rakamları teyit etmek en doğru hareket olacaktır. Tabiki tüm bunları her sektör ve her firma yapabilir diyemeyiz. Ama bu planlamanın optimum düzeyde olduğunu, maksimum verim sağladığını söyleyebiliriz.
Teşekkürler, saygılar.